Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια συχνή μορφή αναπνευστικής αλλεργίας. Εδώ θα βρείτε τις αιτίες που την προκαλούν, τρόπους για να ξεχωρίζετε αν είναι αλλεργία ή κρυολόγημα, και τέλος, ποικίλες θεραπείες των συμπτωμάτων της.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ένα πολύ συνηθισμένο αναπνευστικό πρόβλημα και περιλαμβάνει την εποχική και την ολοετή αλλεργική ρινίτιδα. Αν και αρκετά παλιά, αυτή η κατηγοριοποίηση εξακολουθεί να εφαρμόζεται και διαχωρίζει τις αλλεργικές αντιδράσεις με βάση τον τύπο του αλλεργιογόνου που τις προκαλεί. Ανάλογα με τη διάρκειά της, η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί επίσης να ταξινομηθεί σε διαλείπουσα ή εμμένουσα.
Στην περίπτωση της εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας, τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα είναι η γύρη που απελευθερώνεται από διάφορα είδη φυτών. Λέγεται «εποχική» επειδή συμβαίνει συγκεκριμένη εποχή του χρόνου, όταν πραγματοποιείται η ανθοφορία και η συγκέντρωση της γύρης στον αέρα φτάσει στην κορύφωσή της. Διαφέρει έτσι από την ολοετή μορφή, που μπορεί να συμβεί σε όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς οφείλεται στην επαφή με αλλεργιογόνα που δεν έχουν εποχική διαφοροποίηση (όπως τα ακάρεα και το τρίχωμα των ζώων).
Καθώς η γύρη είναι μια ελαφριά και μικροσκοπική ουσία που αιωρείται στον αέρα, δεν εισέρχεται μόνο στη μύτη και στην αναπνευστική οδό, αλλά επικάθεται επίσης στα μάτια (το ίδιο ισχύει και για τα αλλεργιογόνα που ευθύνονται για την ολοετή μορφή).
Ως εκ τούτου, τα συμπτώματα της εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας, εμφανίζονται κυρίως στη μύτη και στα μάτια.
Πριν εξετάσουμε τις βασικές αιτίες της αλλεργικής ρινίτιδας, ας δούμε το μηχανισμό που δημιουργεί αυτόν τον τύπο αντίδρασης.
Η αλλεργία προκαλείται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα έρθει σε επαφή με ουσίες (αλλεργιογόνα) που λανθασμένα θεωρεί επιβλαβείς και αντιδρά μη φυσιολογικά. Υπό κανονικές συνθήκες, το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι υπεύθυνο για την αναγνώριση της επικινδυνότητας των βακτηρίων και των ιών και με την εφαρμογή αμυντικών μηχανισμών απέναντι σε αυτούς. Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο, αναγνωρίζει ως εχθρούς αβλαβείς ουσίες όπως η γύρη, το τρίχωμα των ζώων, τα ακάρεα σκόνης και άλλες ουσίες. Όταν συμβαίνει αυτό, το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει μεγάλη ποσότητα αντισωμάτων που λέγονται ΙgE, που καλύπτουν τις μεμβράνες ενός συγκεκριμένου τύπου κυττάρων στον ρινικό βλεννογόνο, τα μαστοκύτταρα και είναι υπεύθυνα για την έκκριση της ισταμίνης, της ουσίας που προκαλεί τα συμπτώματα της αλλεργίας.
Σχετικά με την εποχική αλλεργία, τα αλλεργιογόνα που την προκαλούν είναι γύρη από φυτά και βότανα (όπως γρασίδι, σημύδα, κυπαρίσσι, ελιά, αμβροσία, περδικάκι) που εμφανίζεται σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου (συχνότερα την άνοιξη, αλλά ειδικά στην Ελλάδα όπου λόγω κλίματος και γεωγραφικής θέσης η εποχή ανθοφορίας διαρκεί επί μακρόν, μερικά φυτά ανθίζουν το καλοκαίρι ή και όλο το φθινόπωρο).
Η ολοετής αλλεργική ρινίτιδα προκαλείται από αλλεργιογόνα που υπάρχουν όλο τον χρόνο, όπως τα ακάρεα σκόνης, η μούχλα και το τρίχωμα των ζώων.
Η αλλεργική ρινίτιδα, είτε εποχική, είτε ολοετής, παρουσιάζει συμπτώματα όπως ρινική συμφόρηση (βουλωμένη μύτη), κνησμός (φαγούρα) σε μάτια και μύτη, ρινική καταρροή (μύτη που τρέχει) και φτάρνισμα. Η αλλεργική αντίδραση προκαλεί την αντίδραση του οργανισμού: η μεμβράνη του ρινικού βλεννογόνου διογκώνεται εμποδίζοντας τη φυσιολογική δίοδο του αέρα. Το σώμα προσπαθεί να απομακρύνει το αλλεργιογόνο με το φτάρνισμα.
Η πιο πρόσφατη ταξινόμηση της αλλεργικής ρινίτιδας βασίζεται όχι τόσο στη διαφοροποίηση των αιτιών (εποχικά, ολοετή), όσο στη διάρκεια και στην ένταση των συμπτωμάτων. Μιλάμε έτσι για διαλείπουσα/περιοδική αλλεργική ρινίτιδα αν τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο από τέσσερις ημέρες την εβδομάδα ή λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες τον χρόνο. Διαφορετικά (αν δηλαδή τα συμπτώματα εμφανίζονται πάνω από τέσσερις ημέρες την εβδομάδα ή πάνω από έναν μήνα τον χρόνο) η αλλεργία θεωρείται εμμένουσα/επίμονη.
Διάκριση γίνεται επίσης ανάμεσα στην ήπια και στη σοβαρή μορφή. Στην πρώτη περίπτωση, τα συμπτώματα δεν είναι τέτοια ώστε να επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής και του ύπνου, ενώ στη δεύτερη, τόσο η νυχτερινή ξεκούραση όσο και οι καθημερινές δραστηριότητες επηρεάζονται δυσμενώς σε μεγαλύτερη ένταση.
Όπως αναφέρθηκε, στην αλλεργία στη γύρη τα κυρίαρχα συμπτώματα εμφανίζονται στον ρινικό βλεννογόνο, αλλά συχνά σχετίζονται και με άλλες διαταραχές που δεν αφορούν μόνο στο αναπνευστικό μας σύστημα.
Πολλές φορές, ενδέχεται να συνδέονται και άλλα προβλήματα με την αλλεργική ρινίτιδα. Τα αλλεργικά άτομα που εμφανίζουν τα τυπικά συμπτώματα ρινίτιδας, έχουν την τάση να εμφανίζουν και άλλες ασθένειες ή διαταραχές, όπως:
Μεταξύ αυτών, οι διαταραχές που συνδέονται πιο συχνά με τη ρινίτιδα είναι η αλλεργική επιπεφυκίτιδα και το άσθμα. Στην περίπτωση εμφάνισης οποιασδήποτε από τις παραπάνω αναφερθείσες ασθένειες ή διαταραχές, συμβουλευθείτε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας προκειμένου να σας συστήσει την καταλληλότερη αγωγή ανά περίπτωση.
Φταρνίζεστε επανειλημμένα; Η μύτη σας είναι βουλωμένη; Έχετε διαυγή και ρευστή ρινόρροια; Μάτια που δακρύζουν; Αυτά είναι τα συμπτώματα που συνήθως συνοδεύουν την αλλεργική ρινίτιδα και πολλές φορές είναι παρόμοια με αυτά του κοινού κρυολογήματος.
Πώς ξεχωρίζουμε λοιπόν το κρυολόγημα από την αλλεργική ρινίτιδα; Αν και τα συμπτώματά τους μερικές φορές δημιουργούν σύγχυση, υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο κοινό κρυολόγημα και στην εποχική αλλεργική ρινίτιδα. Για παράδειγμα, ενώ η αλλεργία συμβαίνει μάλλον απότομα μετά την επαφή με το αλλεργιογόνο, το κοινό κρυολόγημα εκδηλώνεται σταδιακά και ξεκινά συχνά με πονόλαιμο. Το κοινό κρυολόγημα συνήθως διαρκεί μία εβδομάδα, ενώ η αλλεργική ρινίτιδα, αν προκαλείται από τη γύρη για παράδειγμα, μπορεί να συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της ανθοφορίας του φυτού που είναι ο «υπαίτιος» (μέχρι αρκετές εβδομάδες).
Το κύριο στοιχείο που διαφοροποιεί την αλλεργία από μια ίωση όπως το κοινό κρυολόγημα, είναι τα δέκατα ή ο πυρετός: ποτέ ένας αλλεργικός δε θα έχει πυρετό εκτός αν έχει παραμελησει την αλλεργική του ρινίτιδα και αυτή έχει επιπλεχθεί με παραρρινοκολπίτιδα (όπως είναι η ιγμορίτιδα). Επίσης κακουχία, καταβολή, αίσθηση έντονης κόπωσης και αδυναμία σπανιότατα αποτελούν εκδηλώσεις αλλεργίας. Οι ιώσεις συχνά προκαλούν πόνο στις αρθρώσεις και τους μύες.
Ποια θεραπεία να ακολουθήσετε για την αλλεργική ρινίτιδα; Υπάρχουν αρκετές φαρμακευτικές θεραπείες που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, κάποιες μάλιστα διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή.
Για την αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας, τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα είναι τα αντιισταμινικά από του στόματος χορήγησης, όπως δισκία.
Μεταξύ αυτών, είναι προτιμότερα τα αντιισταμινικά 2ης γενιάς, τα οποία ως νεότερα και αντίθετα με τα παλαιότερα 1ης γενιάς, έχουν λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες (για παράδειγμα, είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν υπνηλία).
Επιπλέον, υπάρχουν αντιισταμινικά που εφαρμόζονται τοπικά, για περιορισμένο χρονικό διάστημα: ρινικά σπρέι κατά των συμπτωμάτων που επηρεάζουν το ρινικό βλεννογόνο και οφθαλμικές σταγόνες σε περίπτωση ταυτόχρονης αλλεργικής επιπεφυκίτιδας. Συμβουλευτείτε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας, για την καταλληλότερη για εσάς θεραπεία.
