Στην περίπτωση εποχικής αλλεργίας, τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα είναι συνήθως η γύρη, που απελευθερώνεται από διαφορετικά είδη φυτών κατά την ανθοφορία. Οι αλλεργίες στη γύρη περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την αλλεργία στα αγρωστώδη, την ελιά, τα κυπαρισσοειδή και το περδικάκι, καθώς και σε άλλα φυτά που βρίσκονται στην Ελληνική επικράτεια. Θα εξετάσουμε αυτόν τον τύπο αλλεργίας λεπτομερώς, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στους παράγοντες που μπορούν να τον προκαλέσουν.
Η γύρη είναι γενικότερα ένα εποχικό αλλεργιογόνο, καθώς έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά διασποράς ανάλογα με την περίοδο ανθοφορίας του φυτού (καθώς και ανάλογα με τη γεωγραφική θέση). Για να είστε ενήμεροι για τους μήνες που ενέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο και να είστε προετοιμασμένοι και προστατευμένοι, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε τα φυτά στα οποία είστε αλλεργικοί και επίσης τον κύκλο ζωής του ίδιου του φυτού. Γενικά, μιλώντας για «εποχική αλλεργία», αναφερόμαστε στις αλλεργίες της άνοιξης, επειδή η άνοιξη είναι η εποχή που χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερο αριθμό και ποικιλία αλλεργιογόνων γύρης. Πράγματι, πολλά φυτά ανθίζουν την άνοιξη και μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικά συμπτώματα, όπως το γρασίδι, το κυπαρίσσι και η ελιά. Επιπλέον, υπάρχουν και φυτά με μεταγενέστερη περίοδο ανθοφορίας, όπως η αμβροσία και το λεβιθόχορτο.
| ΦΥΤΑ | ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ |
|---|---|
| Ελιά | Η ελιά αναπτύσσεται στη λεκάνη της Μεσογείου. Είναι αειθαλές φυτό, με ακανόνιστο και συστραμμένο κορμό. Αναπτύσσεται αργά και προτιμά ασβεστολιθικά και ηφαιστειακά εδάφη. Ανθίζει από τα μέσα Απριλίου έως τα τέλη Μαΐου. Τα άτομα που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα που προκαλείται από την ελιά μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα όταν υπάρχει στον αέρα γύρη κι από άλλα ελαιούχα φυτά, όπως ο φράξος, το λιγούστρο και το γιασεμί. |
| Κυπαρίσσι | Το κυπαρίσσι είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Ελλάδα, προσαρμόζεται ακόμη και σε πολύ φτωχά εδάφη και ζεστές περιοχές. Είναι δέντρο με αργή ανάπτυξη, με μεγάλη διάρκεια ζωής, το οποίο μπορεί να φτάσει τα 30 μέτρα ύψος. Το κυπαρίσσι ανθίζει από Φεβρουάριο μέχρι Μάιο, καθιστώντας αυτήν την περίοδο ιδιαίτερα κρίσιμη για όσους πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα. |
| Λεύκα | Η λεύκα αναπτύσσεται σε έδαφος με μεγάλη υγρασία, όπως για παράδειγμα οι όχθες των ποταμών. Τα θηλυκά φυτά, όταν ανθίζουν τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, παράγουν λευκούς σπόρους που μοιάζουν με βαμβάκι, το οποίο διασπείρεται σε μεγάλη απόσταση. |
| Γρασίδι | Η οικογένεια των γρασιδιών είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα τη συναντάμε παντού. Περιλαμβάνει ποώδη φυτά, ετήσια ή πολυετή, με άνθη συγκεντρωμένα σε αιχμές. Στην οικογένεια ανήκουν είδη αυτοφυών και σπαρμένων φυτών (δημητριακά), και κάποια ζιζάνια. Η περίοδος επικονίασης, με ορισμένες μικρές διαφορές μεταξύ των ειδών, ξεκινά τον Απρίλιο, κορυφώνεται τον Μάιο και μετά μειώνεται. Η επανάληψη της ανθοφορίας, με λιγότερη ένταση από την άνοιξη, συμβαίνει συνήθως από τέλη καλοκαιριού μέχρι αρχές φθινοπώρου και δικαιολογεί μια ήπια επανάκαμψη των συμπτωμάτων σε ορισμένα άτομα που επηρεάζονται από αυτήν την αλλεργία. |
| Αμβροσία | Η αμβροσία είναι φυτό διαδεδομένο σε όλο τον κόσμο, το οποίο αναπτύσσεται σε ξηρά και ηλιόλουστα λιβάδια, κατά μήκος των όχθεων των ποταμών, στις άκρες των δρόμων και σε ακαλλιέργητα εδάφη. Είναι ετήσιο ή πολυετές φυτό, με ύψος που φτάνει τα 150 εκατοστά. Η ανθοφορία αρχίζει τον Αύγουστο και διαρκεί μέχρι τον Οκτώβριο. |
| Σημύδα | Η σημύδα είναι φυλλοβόλο δέντρο που φτάνει σε ύψος τα 30 μέτρα και αναπτύσσεται σε όξινα, φτωχά ή υγρά αμμώδη εδάφη. Φύεται στο βόρειο ημισφαίριο, μεταξύ του 30ου και του 72ου παραλλήλου, δηλαδή από τη Σκανδιναβία μέχρι τη Σικελία. Τη συναντάμε επίσης σε μεγάλα υψόμετρα της Βορείου Ελλάδας (Ροδόπη, Φαλακρό όρος, Παγγαίο κ.α). Η ανθοφορία πραγματοποιείται ταυτόχρονα με την εμφάνιση των φύλλων από τα τέλη Μαρτίου έως τις αρχές Μαΐου, μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τα άτομα που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα. |
| Περδικάκι | Το συναντάμε στην κεντροδυτική Ευρώπη και σε υψόμετρο μέχρι τα 1.200 μέτρα. Φύεται στις άκρες των δρόμων, δίπλα σε σπίτια και σε ακαλλιέργητα και ξηρά μέρη, ή ακόμη και στους τοίχους. Υπάρχει σε μορφή ποώδους και διακλαδισμένου θάμνου, ύψους 50 εκατοστών και είναι πολύ γνωστό σε όσους πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα. Ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, η ανθοφορία μπορεί να συνεχιστεί σε όλη τη διάρκεια του έτους. Στις νότιες περιοχές η περίοδος απελευθέρωσης της γύρης είναι πολύ μεγάλη: ξεκινά τον Φεβρουάριο-Μάρτιο, μεγιστοποιείται ανάμεσα στον Απρίλιο και στον Μάιο και συνεχίζεται μέχρι τον Ιούλιο. Μια δεύτερη κορύφωση μπορεί να ακολουθήσει από Σεπτέμβριο μέχρι Οκτώβριο. Στις βόρειες περιοχές η γύρη είναι στην κορύφωσή της από Μάιο μέχρι Ιούνιο και μια μικρότερη παρουσία γύρης διαρκεί όλο το καλοκαίρι. |
Κατά την περίοδο της ανθοφορίας, όπου κάνει την εμφάνισή της η γύρη, θα ήταν χρήσιμο να πάρετε κάποια μέτρα για να περιορίσετε την έκθεσή σας σε αυτήν όσο το δυνατόν περισσότερο. Δείτε ορισμένες χρήσιμες συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν.
Η αλλεργία στη γύρη μπορεί να εκδηλωθεί με πολλαπλά συμπτώματα, ειδικά σε ρινικό και οφθαλμικό επίπεδο, όπως στην εποχική αλλεργική ρινίτιδα και στην εποχική αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Όταν εκδηλώνονται ταυτόχρονα, μιλάμε για εποχική αλλεργική ρινοεπιπεφυκίτιδα. Ας δούμε εν συντομία τη συμπτωματολογία που χαρακτηρίζει την εποχική αλλεργική ρινίτιδα:
Άλλες διαταραχές που μπορεί να συσχετιστούν με την αλλεργία στη γύρη είναι το άσθμα, οι διαταραχές του ύπνου, η ωτίτιδα και η ιγμορίτιδα.
Πόσο όμως διαρκεί η εποχική αλλεργία; Η αλλεργική αντίδραση συνεχίζεται έως ότου σταματήσει η έκθεση στο αλλεργιογόνο που την προκαλεί, επομένως, στην περίπτωση της αντίδρασης στη γύρη, μπορεί να διαρκέσει έως και αρκετές εβδομάδες. Η αλλεργία διακρίνεται σε διαλείπουσα/περιοδική, αν τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο από 4 ημέρες την εβδομάδα ή λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες τον χρόνο και σε εμμένουσα/επίμονη, αν τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερες από 4 ημέρες την εβδομάδα ή περισσότερο από ένα μήνα τον χρόνο. Εάν η εποχική αλλεργία και τα συμπτώματά της, παρά τη θεραπεία, δεν δείξουν σημάδια βελτίωσης εντός μερικών εβδομάδων, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας.
Πώς να αναγνωρίσετε αν πάσχετε από εποχική αλλεργία;
Για να γίνει διάγνωση της εποχικής αλλεργίας, το πρώτο βήμα είναι μια ιατρική εξέταση που περιλαμβάνει τη λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού, δηλαδή μια σειρά ερωτήσεων για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων, αλλά και του χρόνου εμφάνισής τους. Η αξιολόγηση των συμπτωμάτων και η εποχικότητά τους μπορούν ήδη να προσφέρουν έναν πρώτο διαγνωστικό προσανατολισμό.
Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και, πιο συγκεκριμένα, να προσδιοριστεί το αλλεργιογόνο που προκαλεί την αλλεργική αντίδραση, θα μπορούσατε επιπλέον να υποβληθείτε σε συγκεκριμένες εξετάσεις.
Δερματική δοκιμασία νυγμού: ο αλλεργιολόγος τοποθετεί μια σταγόνα αλλεργιογόνου (επιλέγεται ένα μεγάλο εύρος αλλεργιογόνων, με έμφαση σε εκείνα που είναι πιο διαδεδομένα στη γεωγραφική περιοχή όπου διαμένετε) στην εσωτερική πλευρά του χεριού και τσιμπάει απαλά το δέρμα. Εντός 15-20 λεπτών λαμβάνεται η απάντηση: σε περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα, εμφανίζεται κνησμός στην αντίστοιχη περιοχή.
Εάν απαιτείται πιο εξειδικευμένη εξέταση, λαμβάνεται δείγμα αίματος το οποίο αναλύεται προκειμένου να διαπιστωθεί η παρουσία αντισωμάτων IgE, δηλαδή εκείνων που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα ως άμυνα στα αλλεργιογόνα που θεωρούνται υπεύθυνα.
Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (για παράδειγμα εάν το άτομο είναι αλλεργικό σε πολλαπλά αλλεργιογόνα), ο αλλεργιολόγος μπορεί να παραπέμψει τον ασθενή σε ακόμη πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, οι οποίες μπορούν να ανιχνεύσουν την παρουσία αντισωμάτων IgE που «αντιμάχονται» πολλαπλά αλλεργιογόνα, με στόχο την ανάλυση των μοριακών συστατικών μεμονωμένων αλλεργιογόνων.
Στην ανακούφιση των συμπτωμάτων μπορούν να βοηθήσουν και μη φαρμακευτικές θεραπείες, όπως:
Εάν αυτές οι θεραπείες δεν είναι αποτελεσματικές, μπορεί να αξιολογηθεί από τον αλλεργιολόγο σας η εφαρμογή ειδικής ανοσοθεραπείας, ένα είδος εμβολίου, το οποίο μέσω της χορήγησης αυξανόμενων δόσεων του αλλεργιογόνου που προκαλεί την αντίδραση, στοχεύει στη μείωση της αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος.
